Ludowa architektura regionu – zagrody Lachów, Górali, Łemków i Pogórzan

Budownictwo grup etnograficznych zamieszkujących na Sądecczyźnie – obiekty mieszkalne z wyposażonymi wnętrzami, budynki gospodarskie oraz mała architektura drewniana.

 

 

 

 

 

 

 

 

Kościół rzymskokatolicki pw. św. św. Piotra i Pawła z Łososiny Dolnej

Zbudowany w 1739 r., staraniem księdza Piotra Przedborskiego. Orientowany, zrębowy, oszalowany. Prezbiterium zamknięte ścianą prostą, co wyróżnia budowlę wśród kościółków małopolskich. Wokół prezbiterium i nawy częściowo oszalowane soboty. Dach dwukalenicowy. Wieża konstrukcji słupowej, zwieńczona izbicą pozorną i baniastym hełmem barokowym. Wyposażenie wnętrza o cechach stylu późnobarokowego z elementami ludowymi. Kościół rekonsekrowany.

 

 

 

 

 

 

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra z Czarnego

Typowa drewniana świątynia zachodniołemkowska, w której po ponownej konsekracji odbywają się nabożeństwa w liturgii prawosławnej. Zbudowana w połowie XVIII w., orientowana. Budowla trójdzielna, składa się z prezbiterium, nawy i babińca z kruchtą i przedsionkiem. Charakterystyczne dla tego typu budowli jest cebulasta makowiczka z ozdobnym żelaznym krzyżem. We wnętrzu uwagę przyciąga ikonostas, czyli bogato rzeźbiona ściana z rzędami ikon, oddzielająca nawę, przeznaczoną dla wiernych, od prezbiterium-sanktuarium z ołtarzem do sprawowania świętej liturgii, niedostępnym dla ogółu. Ikonostas w cerkwi z Czarnego ma charakter barokowo-rokokowy. Ściany i strop cerkwi ozdabia polichromia.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zbór ewangelicki ze Stadeł

Wraz z budynkami z Gołkowic tworzy obecnie sektor kolonistów niemieckich. Kościół wzniesiono w Stadłach jako kaplicę klarysek ze Starego Sącza. W 1786 r. kaplica zamieniona została na zbór ewangelicki i służyła protestantom z okolicznych miejscowości. Po pożarze w 1806 r. świątynię odbudowano i ponownie konsekrowano w 1808 r. Po II wojnie światowej przeniesiono ją do Świniarska, gdzie do 2003 r. pełniła funkcję kościoła rzymskokatolickiego. Po kolejnym pożarze (w wyniku uderzenia pioruna) kościół przeniesiono do Sądeckiego Parku Etnograficznego. Przywrócony do kultu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dwór szlachecki z Rdzawy

Staropolska siedziba szlachecka wybudowana w 1. poł. XVII w., jako modrzewiowy dom na planie zbliżonym do kwadratu. Wielokrotnie przebudowywany upodobnił się w wyrazie zewnętrznym do dworów wznoszonych zgodnie z architektonicznymi traktatami “podług nieba i zwyczaju polskiego”- ma charakterystyczny ganek czterokolumnowy i łamany dach zwany polskim. We wnętrzu zachowały się polichromie o tematyce sakralnej, związane z czasowym użytkowaniem budynku przez kanoników regularnych, datowane na XVII/XVIII w. W polichromowanych pomieszczeniach wystrój jest oszczędny – ławy przyścienne i klęcznik przed wiszącym krzyżem, w pozostałych urządzono pokoje “Pana” i “Pani”, kuchnię i jadalnię; w sieni herby przypominają dawnych właścicieli – “Rawicz” Baranowskich i “Korczak” Wesołowskich.

 

 

 

 

Osada cygańska

Sektor skansenowski w pewnym oddaleniu od reszty wsi, tak jak wyznaczano miejsce pod stałe kolonie dla osadników romskich na terenie południowej Polski. Prymitywne budowle z wyposażonymi wnętrzami oraz elementami wskazującymi na główne zawody tej grupy etnicznej: kowalstwo i druciarstwo.

 

 

 

 

 

 

 

 

Sektor Kolonistów Niemieckich z Gołkowic Dolnych

(wejście obok Miasteczka Galicyjskiego – ul. Lwowska 226)
Charakterystyczne zabudowa niemiecka w typie ulicówki: murowane domy i spichlerze ustawione szczytami do drogi, połączone ścianami z bramami wjazdowymi i furtkami. W pierwszej z trzech zagród Niemców Galicyjskich urządzono dom i budynki gospodarcze “sołtysa”, drugą zagrodę przeznaczono na wystawę planszową informującą o historii osadnictwa niemieckiego na Sądecczyźnie a w trzeciej (najbliżej Miasteczka Galicyjskiego) znajduje się kasa, sklepik z pamiątkami i pomieszczenie dla przewodników.